Procrastination (काम पुढे ढकलण्याची सवय), लगेच थांबवा
PROCRASTINATION
आजच्या वेगवान जीवनशैलीत अनेकांना प्रॉक्रॅस्टिनेशन (Procrastination) म्हणजेच महत्त्वाची कामे पुढे ढकलण्याची सवय लागलेली असते. “उद्यापासून सुरुवात करतो,” “थोड्या वेळाने करतो,” असे म्हणत आपण किती वेळा महत्त्वाची कामे पुढे ढकलली असतील याचा आपण विचारही केलेला नसेल! ही सवय सुरुवातीला सामान्य वाटते, पण लवकरच ती आपल्याला यशाच्या मार्गावर अडथळा ठरू शकते.खाली आपण HOW TO STOP PROCRASTINATION सविस्तर माहिती घेऊ
PROCRASTINATION म्हणजे काय?
PROCRASTINATION म्हणजे ज्या कामांना प्राधान्य द्यायला हवे, ती कामे टाळून वेळ वाया घालवणे किंवा दुसऱ्या कमी महत्त्वाच्या गोष्टींमध्ये वेळ खर्च करणे. काही जण आळसामुळे काम टाळतात, काहीजण परिपूर्णतेच्या (Perfectionism) मानसिकतेमुळे काम पुढे ढकलतात, तर काहींना अपयशाची भीती असते.
Why is there practice?
प्रॉक्रॅस्टिनेशन होण्याची अनेक कारणे असतात. काही प्रमुख कारणे खाली दिली आहेत:
1.आळस (Laziness)
काही लोकांना काम करण्याची इच्छाच नसते. आरामदायक आयुष्य जगायचे असल्याने ते काम टाळतात आणि सवय म्हणून ही वृत्ती त्यांच्या स्वभावात येते.
2.परिपूर्णतेची मानसिकता (Perfectionism)
काही लोकांना वाटते की प्रत्येक काम 100% परिपूर्ण झाले पाहिजे. त्यामुळे काम सुरूच करत नाहीत. त्यांना वाटते की योग्य वेळ आल्यावर ते काम सुरळीत पार पडेल, पण ही वेळ कधीच येत नाही.
3.भीती किंवा आत्मविश्वासाचा अभाव (Fear & Lack of Confidence)
काही वेळा काम कठीण वाटते आणि अपयशाची भीती असते.
आत्मविश्वास कमी असल्याने “मी हे काम चांगले करू शकत नाही,” असा विचार करून लोक ते टाळतात.
काही लोकांना इतरांच्या टीकेची भीती वाटते, म्हणून ते पुढे सरसावत नाहीत.
4.प्रेरणेचा अभाव (Lack of Motivation)
जर काम करण्यासाठी कोणतीही प्रेरणा नसेल, तर ते सतत टाळले जाते. काहींना त्यांच्या कामाचा उद्देश समजत नाही, त्यामुळे ते त्यात रस घेत नाहीत.
5.वेळेचे नियोजन न करणे (Poor Time Management)
बऱ्याच लोकांना वेळेचे योग्य नियोजन करता येत नाही. त्याचा परिणाम असा होतो की कामे ढकलली जातात आणि शेवटी गडबड होते.
6.विचलित करणाऱ्या गोष्टी (Distractions)
सतत मोबाइल, सोशल मीडिया, गेम्स, टीव्ही यामुळे लोकांचे लक्ष भरकटते.
कमी महत्त्वाच्या गोष्टींमध्ये वेळ खर्च केल्याने महत्त्वाची कामे पूर्ण होत नाहीत.
Side effects of procrastination
procrastination थेट परिणाम व्यक्तीच्या जीवनावर होतो. काही महत्त्वाचे दुष्परिणाम पुढीलप्रमाणे आहेत:
तणाव आणि गडबड वाढते – शेवटच्या क्षणी गडबड करून काम पूर्ण करावे लागते.
संधी गमावल्या जातात – योग्य वेळी कृती न केल्याने संधी हातातून निसटतात.
आत्मविश्वास कमी होतो – नेहमीच वेळेत काम न केल्याने आत्मविश्वास खालावतो.
यशाला विलंब होतो – मोठ्या संधी गमावल्यामुळे यश दूर जाते.
वेळेचा अपव्यय होतो – महत्त्वाच्या कामांपेक्षा निरुपयोगी गोष्टींमध्ये वेळ घालवला जातो.
तणावमुक्त आयुष्य कसे जगावे..? 10 टिप्स
How to avoid procrastination?
HOW TO STOP PROCRASTINATION सवय मोडण्यासाठी काही प्रभावी उपाय पुढीलप्रमाणे आहेत:
1.छोटे लक्ष्य ठेवा (Break the Task into Small Steps)
मोठ्या आणि अवघड वाटणाऱ्या कामाऐवजी त्याचे छोटे-छोटे भाग पाडा. एका वेळी एक लहान टप्पा पूर्ण करा.
2.वेळेचे नियोजन करा (Time Management is Key)
To-Do List तयार करा.
महत्त्वाच्या कामांना प्राधान्य द्या.
काम करण्यासाठी ठरावीक वेळ द्या आणि त्या वेळेत इतर काहीही करू नका.
3.5 मिनिटांचा नियम वापरा (Use the 5-Minute Rule)
“फक्त 5 मिनिटे हे काम करतो” असे ठरवा. एकदा काम सुरू केले की पुढे करणे सोपे जाते.
4.स्वतःला बक्षीस द्या (Reward Yourself)
कोणतेही टास्क पूर्ण केल्यावर स्वतःला बक्षीस द्या, जसे की आवडता पदार्थ खाणे किंवा एखादी छोटी विश्रांती घेणे.
5.विचलित करणाऱ्या गोष्टी दूर ठेवा (Eliminate Distractions)
काम करताना मोबाइल, टीव्ही, सोशल मीडिया यांचा वापर टाळा. कामासाठी एक ठरावीक जागा ठेवा, जिथे तुमचे लक्ष विचलित होणार नाही.
6.सकारात्मक दृष्टिकोन ठेवा (Maintain a Positive Attitude)
“मी हे करू शकतो” असा विचार करा.
अपयशाची भीती न बाळगता काम सुरू करा.
आपल्या कामाचा उद्देश लक्षात ठेवा आणि त्यानुसार कृती करा.
7.जबाबदारी स्वीकारा (Be Accountable)
आपल्या उद्दिष्टांबद्दल मित्र, कुटुंबीय किंवा सहकाऱ्यांना सांगा. कोणी तरी तुमच्या प्रगतीवर लक्ष ठेवेल, याची जाणीव असेल तर तुम्ही कामाला अधिक गांभीर्याने घ्याल.
निष्कर्ष
procrastination ही एक मोठी समस्या असली, तरी ती दूर करणे अशक्य नाही. इच्छाशक्ती, योग्य नियोजन आणि सकारात्मक दृष्टिकोन ठेवल्यास आपण ही सवय मोडून टाकू शकतो. काम वेळेवर पूर्ण करणे हे यशस्वी जीवनाचे मुख्य तत्व आहे. त्यामुळे आजच निर्णय घ्या आणि “नंतर करू” ही सवय सोडून “आत्ताच करू” असा दृष्टीकोन स्वीकारा!
“काल केले ते श्रेष्ठ, आज केले ते चांगले, पण उद्यावर ढकलले तर व्यर्थ!”